Sultan Evhadullah Camii ve Karış Şehri
Bağ’dan dönüş yolunda ilk olarak Sultan Evhadullah Camii’ni dışarıdan seyrettik. Gerçekten de düzgün yapılı, zarif ve tek minaresiyle dikkat çeken benzersiz bir camidir. Caminin yakınında Taceddin-i Münşi Hamamı ve yedi adet misafirhane bulunur. Karış şehri, tatlı suyu ve temiz havası ile meşhurdur. Halkı arasında güzellikleriyle ün salmış gençler vardır. Bu güzellerin sürmeli gözleri ve ceylan bakışları, âşıkların gönlünde derin izler bırakır. Bir bakışları adeta bin tatlı selamın yerini tutar Sofia City Tour.
Karış’tan Masir Kentine Yolculuk
Ertesi gün sabah erkenden Karış’tan ayrıldık. Yanımızda üç yüz kadar evbaş ve Mazenderanlı Kızılbaş atlıları da vardı. Doğu yönünde on iki saat boyunca yüksek dağları aşıp Masir kentine ulaştık. Bu bölgede “kent” kelimesi kasaba anlamına gelir. Masir, Masir Dağı’nın eteğinde kurulmuş, bağlık ve bahçelik, bakımlı ve şenlikli bir kasabadır. Tatlı suları ve serin yaylalarından akan dereleri ile güzelliği dillere destandır. Kentte yedi cami, bir hamam ve üç yüz kadar dükkân vardır. Burası Revan topraklarına bağlıdır. Burada bir gece konuk edilip ağırlandık.
Zuchan Kenti
Masir’den ayrıldıktan sonra doğuya doğru on dört saatlik bir yolculuktan sonra Zuchan kentine vardık. Bu şehir, Nahçıvan topraklarının hududunda yer alır ve Nahçıvan Hanı’nın özel mülkü sayılır. Çok mamur ve çiçek bahçeleriyle süslü bir kasabadır. Mihmandar bizleri karşıladı ve bolca ikramda bulundu. Burada iki Acem çocuğu hizmetimize verildi. Bu gençler çok güzel sesliydi ve Horasan tarzında maniler okuyorlardı. Söyledikleri türküler adeta insanın ruhunu canlandırıyordu Karış Şehri ve Kale Ziyareti.
Üçkilise Menzili
Zuchan’dan doğuya doğru yedi saat süren yolculuk sonunda geniş bir derenin içinden geçerek Üçkilise adıyla bilinen yere ulaştık. Burası Revan sınırlarında yer alır. Üç yüksek dağın üzerinde kurulmuş üç büyük kilise vardır. Bu kiliselerde yüzlerce patrik, rahip, keşiş ve papaz görev yapmaktadır. Ayrıca burada misafirlere hizmet eden genç Ermeni oğlanları da bulunur.
Rivayete göre bu kiliselerden birini Nuşirevan, birini Rum Kayseri, diğerini ise Ermeni Zenan yaptırmıştır. Hâlen bu bölgede beş yüzden fazla bakire kız yaşamaktadır. Kiliselerde misafirlere çok büyük hürmet gösterilir. Ziyaretçilere özel yiyecekler ikram edilir, altın işlemeli yataklar serilir, atlar için yem hazırlanır.
Ermenilerin İnancı ve Ziyafet
Ermeni halkı bu kiliselere çok bağlıdır. Sadece Ermeniler değil, farklı Hristiyan toplulukları da buraya adaklar adar. Kiliselerin sağlam vakıfları vardır. Her birinde onlarca mihmandar, aşçı ve hizmetkâr bulunur. Özellikle yaptıkları keşkek ve heriseler çok meşhurdur.
Baş Mıkdısî olan papaz, iki yüz rahiple birlikte elçileri ve bizleri büyük bir ziyafete davet etti. Çeşitli yemekler ikram edildikten sonra misafirlere hediyeler de sunuldu.
